Kennismakelaars voor dit onderwerp waren Bernd van den Berg en Arend van Woerden. Bekijk hier de factsheet en het overzicht van levensduurverlengende technieken.
De pilot Mycobase als ophoogmateriaal
De Gemeente Woerden en Alphen aan den Rijn hadden met extra middelen van Groene Hart Werkt een eerste proef gestart met de toepassing van Mycobase (ophoogmateriaal van o.a. vezelgewassen) van Mycelco. Dit materiaal was voor het eerst toegepast in de buurt van de Kanis, gemeente Woerden. Vervolgens vond monitoring plaatst om inzichten te verschaffen hoe een dergelijk materiaal zich gedraagt als ophoogmateriaal op en onder grondwaterniveau. Sweco verzorgde de monitoring en leverde een rapportage op over de werking van het materiaal. We vroegen Yolanda Ledoux van de gemeente Alphen aan den Rijn, Roland van Driel van Mycelco en Arend van Woerden van de gemeente Woerden om een toelichting.
Hoe de samenwerking ontstond
Het project was aangemeld voor de Regio Deal Bodemdaling Groene Hart, maar werd niet geselecteerd. Na contact tussen Arend van Woerden vanuit de gemeente Woerden en Yolanda Ledoux van de gemeente
Alphen aan den Rijn bleek dat er vanuit een ander circulair project (Topsurf) een deel voor deze pilot vrijgemaakt kon worden. Verder wordt het project vanuit de gemeenten Woerden en Alphen betaald.
“Mycelco, het bedrijf dat het materiaal levert, heeft eerder tijdens 1 van onze platformbijeen-komsten een pitch gegeven. Zij zochten groene restmaterialen en daarbij heb ik hen verbonden aan Natuurmonumenten Nieuwkoop die veel riet heeft”, aldus Ledoux.
Er is ook verbinding gelegd met het VIC (Veenweide Innovatie Centrum) om te kijken of Lisdodde bruikbaar was voor het project. In potentie is dit een zeer schaalbaar product dat veel duurzamer is dan andere ophoogmaterialen. Het is ook mogelijk om lokale/regionale reststromen in het product te verwerken. “Win, win, win”, meldt Ledoux enthousiast.
Wat is Mycobase?
Mycobase is een materiaal dat bestaat uit natuurlijke materialen zoals hout, riet, lisdodde, bermgras, etc. Dit materiaal wordt door middel van een schimmel (als natuurlijke composiet) tot één geheel gevormd.
Het voordeel van Mycobase
“Er zijn vele voordelen aan het toepassen van Mycobase”, zegt Roland van Driel van Mycelco trots.
- Het is een volledig biologisch materiaal en geschikt voor volledig hergebruik;
- Het is van zichzelf water werend en vlamwerend, zonder gebruik van toeslagstoffen en/of chemicaliën;
- De grondstoffen bestaan met name uit organische materialen, waaronder bijvoorbeeld lisdodde, hetgeen als teelt voor gebieden die vernat worden ook een businesscase zou kunnen opleveren;
- De productie vraagt op zich weinig energie, de meeste energie (en Co2/ emissies) zit in ondersteunende processen zoals transport en machinerieën (o.a. mengmachines);
- Het is in elke gewenste vorm denkbaar te produceren;
- Er zijn vele variaties met elk specifiek eigenschappen mogelijk;
- De grondstoffen komen uit lokale en regionale bronnen en hoeven dus ook niet geïmporteerd te worden (zoals bijvoorbeeld PUR);
- Het is absoluut niet toxisch, ook niet bij brand dus dan ook geen giftige gassen e.d.
Zijn er ook nadelen?
Er zijn ook een aantal nadelen te noemen volgens Roland van Driel:
- De concurrentiepositie ten aanzien sterke merken (Brands) op basis van petrochemische producten (PUR, EPS etc.)
- Mycobase is uiteindelijk een biologisch afbreekbaar materiaal en we weten nog niet alles over de levensduur vs. zware omstandigheden, zoals bijvoorbeeld continue onder de waterspiegel;
- Het productieproces vraagt een significant langere tijd dan bijvoorbeeld EPS, ca + 500%;
Mycobase en bodemdaling
Yolanda Ledoux: “Als we Mycobase van lisdodde of andere natte teelten kunnen maken dan helpt het op 2 manieren: voor boeren kan het een afzetmarkt zijn voor natte teeltproducten. Doordat natte teelten groeien op hoge grondwaterstanden wordt tegelijkertijd bodemdaling tegengegaan. Verder is het een natuurlijk en licht ophoogmateriaal. Hoe lichter het ophoogmateriaal onder infrastructuur hoe minder bodemdaling.”
Kleine proef
Het betreft een kleine proef met materiaal dat nu nog als bouwmateriaal (dakisolatie) wordt ingezet en verkocht. Onderzoek moet duidelijk maken hoe het materiaal zich in de bodem gedraagt en of het in kwaliteit voldoet aan de eisen voor dit soort ophoogmateriaal. Als deze kleine proef positief uitpakt wordt het materiaal onder een echt stuk weg of fietspad uitgeprobeerd. Er zal nog flink wat onderzoek nodig zijn omdat het een volkomen nieuw materiaal is in ophoogland.
Duur van de pilot
Arend van Woerden meldt: “Het materiaal is op 21 oktober 2020 in de bodem aangebracht. Vanaf dat moment wordt er een half jaar gemonitord. Hierna wordt het materiaal weer verwijderd en in het laboratorium onderzocht. Vervolgens schrijft Sweco een rapportage met haar bevindingen. De gemeente Woerden verwacht in de zomer van 2021 de rapportage definitief op te kunnen leveren.”
Een dure oplossing?
“Een dure oplossing is relatief, de kosten zijn meer dan voor PUR en EPS, maar zijn vergelijkbaar met bijvoorbeeld houtflex”, aldus Roland van Driel
Andere toepassingen van Mycobase
Roland van Driel vervolgt: “Naast de ontwikkeling als isolatiemateriaal lopen er bij ons ontwikkelingen voor constructief materiaal, plaatmateriaal en afwerking. Al deze toepassingen zijn gerelateerd aan de bouw. Daarnaast wordt dergelijk materiaalgebruik als verpakkingsmateriaal ter vervanging van o.a. styropor (piepschuim) en in art & design producten.”
Stimuleren van de circulaire economie
“Het is belangrijk om vanuit Groene Hart Werkt te participeren en de circulaire economie en verduurzaming van de economie in het Groene Hart stimuleren. Mycobase is een product waar lokale groene reststromen bij kunnen worden ingezet en mogelijk biedt het voor boeren een duurzaam alternatief voor het huidig grondgebruik en kunnen we bodemdaling tegengaan”, aldus Ledoux.
Het Groene Hart wordt gezien als de achtertuin van de Randstad, maar dat beeld doet geen recht aan de economische dynamiek die het gebied kenmerkt. Het zit vol met gedreven, innovatieve (familie)bedrijven en ondernemers met letterlijk een groen hart. Voor dit soort bedrijven is hetgeen je achterlaat voor de kinderen en kleinkinderen belangrijker dan het elk jaar weer tevreden houden van aandeelhouders. In dat Groene Hart is ook ruimte voor mensen die moeite hebben om mee te komen. Bijzonder om te zien is dat in deze coronaperiode waarin veel bedrijven het heel zwaar hebben, juist groene bedrijven het goed doen en blijven innoveren en investeren. Dit zijn de bedrijven die de transitie naar een duurzame en circulaire economie vorm en inhoud geven. Maar ze kunnen dat niet alleen. Regelgeving zit in de weg, bestemmingsplannen passen niet, investeerders en banken snappen de nieuwe verdienmodellen niet, er is onvoldoende goed geschoold personeel en ga zo maar door. Niet alleen voor bedrijven maar ook voor overheden en onderwijsinstellingen is de zoektocht naar een nieuwe rol en invulling in deze transitie een grote opgave. Gaten tussen visie, beleid en uitvoering zijn vaak nog (te) groot. We willen bedrijven in deze uitdaging faciliteren. De economische drive van ondernemers is nodig om stappen te kunnen maken in de circulaire economie. En uiteraard zijn er regels waar iedereen zich aan moet houden, maar er is een verschil tussen de letter en de bedoeling van een wet. Het in gesprek blijven en samen de bedoeling in het oog houden, is in deze transitiefase belangrijk. En niet alleen belangrijk maar ook leuk en motiverend. Het platform Groene Hart werkt blijft daaraan graag haar steentje bijdragen.
Gemeenten Woerden en Alpen aan den Rijn starten pilot met volledig natuurlijk ophoogmateriaal
Op 21 oktober 2020 is op het werkterrein naast de Leeuwerikstraat in de Kanis, in samenwerking met producent Mycelco en ingenieursbureau Sweco, gestart met de pilot Mycobase als ophoogmateriaal. Met deze pilot wordt getest of het volledig natuurlijke ophoogmateriaal een goed alternatief is voor het ophogen van de openbare ruimte. Met de start van deze pilot hopen de gemeenten Woerden en Alphen aan den Rijn twee vliegen in een klap te slaan: een BioBased en dus duurzaam ophoogmateriaal en een alternatieve inkomstenbron voor de boeren in het Groene Hart. De pilot wordt voor de helft gefinancierd door Het Groene Hart Werkt, het platform voor circulaire economische initiatieven in het Groene Hart.
Webinar levenscycluskostenanalyse 8 oktober 2020
In het verslag en de presentatie van het webinar levenscyslyskostenanalyse van 8 oktober a.s. zijn de gestelde vragen en bijbehorende antwoorden vermeld.
08102020 Verslag Webinar Innovatieve Ophoogtechnieken
Webinar 9 juni 2020
Voor het NKB webinar Bodemdaling in Beeld van 9 juni 2020 werd er een filmpje opgenomen waarin Arend van Woerden uitleg geeft over de deelexpeditie Innovatieve ophoogtechnieken.
Kennisexpeditie 2019
Na een korte presentatie over de doelen van de deelexpeditie zijn we met de aanwezigen interactief aan de slag gegaan met de vraag “Wat weerhoudt je ervan om bodemdalingsbestendig te werken bij het (her-)inrichten van de ruimte?” Hieruit kwamen interessante en nieuwe inzichten naar voren, die we in de deelexpeditie verder gaan oppakken. Want als we precies weten waarom er nog niet wordt gewerkt met bodemdalingsvertragende technieken, kunnen we in onze expeditie op zoek gaan oplossingen en resultaten boeken.
De presentatie is hier te vinden.