Governance & Economie Bodemdaling

De Deelexpeditie Governance & Economie is een initiatief van het Nationaal Kennisprogramma Bodemdaling (NKB) met als doel het delen en opschalen van praktijkervaringen om tot een geïntegreerde aanpak van bodemdalingsproblematiek in bebouwd gebied te komen. Vanuit de deelexpeditie zijn de volgende thema’s benoemd waarin vraagstukken ten aanzien van governance en economie bestaan: integrale gebiedsgerichte aanpak, kosteneffectiviteit en financiering van maatregelen, urgentiebesef, informatievoorzienig en voorlichting aan burgers. In de Deelexpeditie wisselden deelnemers -vertegenwoordigers van verschillende provincies, gemeenten, waterschappen en Rijkswaterstaat- kennis en ervaringen uit rondom governance en economie.

Bodemdaling moet integraal -met samenwerking over disciplines binnen organisaties en tussen publieke en private partijen onderling- en gebiedsgericht worden aangepakt. Hoe die samenwerking kan worden vormgegeven, wie welke rol daarin moet spelen en hoe dit intern (en extern) georganiseerd kan worden is nog grotendeels onbekend terrein. Verder is er vaak sprake van een complex spel over kosten en verantwoordelijkheden tussen private (pand)eigenaren aan de ene kant en overheden aan de andere kant. Door de deelnemers wordt daarnaast het belang onderkend van een gebiedsgerichte aanpak: de optimale aanpak voor bodemdaling zal verschillen per gebied (bijvoorbeeld landelijk, stedelijk, binnenstad, uitbreidingswijk, sociale opbouw en cohesie). Partijen in het gebied moeten tot een gezamenlijke visie over duurzame, structurele oplossingen ten aanzien van bodemdalingsproblematiek komen om bij technische ingrepen van de één afwenteling van problemen naar de ander -of over de tijd- te voorkomen.

Bij verzakkingen in de openbare ruimte wordt in de huidige praktijk nog vaak ingezet op de traditionele ophoging met zand. Hoe kan dit proces (‘lock-in’) worden doorbroken? Bodemdalingsbestendig ophogen met innovatieve materialen en technieken kost vaak op korte termijn meer. Een levenscycluskostenbenadering (Life Cycle Cost oftewel LCC) kan daarin meer inzicht bieden in de vraag ‘verdienen investeringen aan de voorkant zich over de tijd terug in lagere beheer- en onderhoudskosten?’ Naast de besluitvorming over innovatieve
maatregelen, is er ook het vraagstuk van financiering: hoe kunnen de meer of extra investeringskosten aan de voorkant van oplossingen voor bodemdaling gefinancierd worden? Mogelijk kunnen nieuwe financieringsinstrumenten hier een oplossing in bieden.

In de factsheet van de Deelexpeditie Governance & Economie Bodemdaling wordt ruimschoots aandacht besteed aan bodemdalingsbestendig bouwen. Wat zijn de actuele ervaringen? Wat is er nodig? Als gedachteoefening zijn er twee handelingsperspectieven uitgewerkt voor het inrichten van een bodemdalingsbestendig nieuwbouwproject. De eerste is: maatregelen nemen die bodemdaling zelf zo veel mogelijk proberen te voorkomen (‘Hoog Houden’). De tweede: bodemdaling toestaan en zorgen dat het tot zo min mogelijk schade leidt (‘Laten Zakken’).

In de factsheet kun je de Casus Hoog Houden en de Casus Laten Zakken bekijken. 

‘Welke aanpak zorgt ervoor dat we in 2050 geen extra beheer en onderhoud meer hebben door bodemdaling in stedelijk gebied?’ Deze pittige opgave is de deelnemers van de sessie meegegeven in de sessie Governance en Economie van bodemdaling in stedelijk gebied. Na een inleidende presentatie werd informatie opgehaald over de achtergrond van de aanwezigen en over de wijze waarop bodemdaling een rol speelt in hun werk. Tijdens de groepsgewijze uitwerking werd er veelvuldig overlegd en gediscussieerd. Aan het einde van de sessie werd via een korte pitch de aanpak per groep gepresenteerd. De uitkomsten van de pitches werden meegenomen in de voorbereiding van deze deelexpeditie. De opzet van de sessie vind je terug in een presentatie.