De stand van zaken in 12 thema’s

De kosten die ontstaan door bodemdaling en funderingsproblemen lopen op. In het stedelijk gebied gaat het om kosten voor het herstel of voorkomen van schade aan gebouwen, groen en infrastructuur. In het landelijk gebied moeten agrariërs steeds vaker maatregelen nemen om bodemdaling te beperken en/of verandert de functie van het land. Ook dat zorgt voor hoge kosten. Wie gaat dat allemaal bekostigen?

Er wordt gewerkt aan oplossingen die goed zijn voor het voorkomen van problemen door wateroverlast en droogte. In het stedelijk gebied wordt gewerkt aan Actief Grondwater Peilbeheer. In het landelijk gebied kan met waterinfiltratiesystemen de grondwaterstand beter op peil worden gehouden. Er worden drainagebuizen in de bodem aangebracht. De buizen infiltreren water in de bodem in droge periodes. In natte periodes werken zij drainerend.

Bodemdaling veroorzaakt grote schade aan de boven- en ondergrondse infrastructuur. Wegen verzakken en onder de grond breken rioleringen en gas- en elektriciteitsleidingen. Het Planbureau voor de Leefomgeving berekende in 2016 dat de kosten voor het herstel van en onderhoud aan de algehele infrastructuur kunnen oplopen tot 5,2 miljard euro in 2050. Hoe kunnen gemeenten de kans op torenhoge kosten verkleinen?

Er wordt volop onderzoek gedaan naar het proces van bodemdaling in de veenbodem. Dit onderzoek wordt uitgevoerd in het NWA-Living On Soft Soils (LOSS) programma dat onder andere nauw samenwerkt met het Nationaal Onderzoeksprogramma Broeikasgassen Veenweiden (NOBV). Werkpakket Twee van LOSS gaat diep in op het mechanistisch begrip van de veenbodem.

In het Klimaatakkoord is voor de Nederlandse veenweidengebieden vanaf 2030 een jaarlijkse emissiereductie van één Megaton CO2 equivalenten vastgelegd. Het Rijk heeft het Nationaal Onderzoeksprogramma Broeikasgassen Veenweiden (NOBV) in het leven geroepen om onderzoek te doen naar de effectiviteit van maatregelen die moeten helpen dat doel te bereiken. Het onderzoeksprogramma loopt sinds 2019, inmiddels zijn de eerste bevindingen beschikbaar.

Om bodemdaling en broeikasgasuitstoot in veenweidegebieden af te remmen moet de bodem natter gemaakt worden. Dit vraagt een andere blik van agrariërs op de ontwikkeling van bijvoorbeeld een gezonde grasmat voor koeien, de bedrijfsvoering en de wijze van beweiding. Zij kunnen overschakelen op het (deels) telen van gewassen die bestand zijn tegen veel water, zoals de lisdodde, kroosvaren en cranberries. Hier wordt veel onderzoek naar gedaan.