Bodemdaling is funest voor boven- en ondergrondse infrastructuur

Uit diverse studies is gebleken dat de kosten die samenhangen met bodemdaling in de openbare ruimte groot zijn. Het Planbureau voor de Leefomgeving berekende in 2016 dat de kosten voor het herstel van en onderhoud aan onder andere wegen, rioleringen, kabels en leidingen, kunnen oplopen tot 5,2 miljard euro in 2050. 

Het Platform Slappe Bodem concludeerde dat de kosten voor infrastructuur voor gemeenten op een slappe bodem tweemaal zo hoog zijn als voor gemeenten op zand.

De Klimaatschadeschatter geeft een beeld van de kosten van onder andere funderingen en infrastructuur als gevolg van droogte, hitte en wateroverlast bij verschillende klimaatscenario’s. Tot 2050 is een schadepost berekend met een bandbreedte van 77,5 tot 173,6 miljard euro.

In de deelexpeditie ‘Innovatieve ophoogtechnieken’ werkten partijen samen aan de vraag hoe het handelingsperspectief van innovatieve en veelal levensduur verlengende funderingstechnieken verder ontwikkeld kan worden. Er is een lijst met innovatieve technieken opgesteld met een filtermethode waarmee gebruikers de voor hen meest geschikte techniek kunnen vinden. Tevens is er een factsheet geschreven met een overzicht van alle kennis en kennisvragen. 

Er is daarnaast een set met materialen beschikbaar waarmee gemeenten bodemdaling proof kunnen worden. Deze set richt zich op te nemen beleidskeuzes en praktische instrumenten en tools voor diverse afdelingen van gemeenten. Een belangrijke sleutelfactor hierbij is toepassing van de levenscycluskosten benadering in de bedrijfsvoering bij openbare ruimte en ruimtelijke ontwikkelingen.

Vanuit de Regio Deal zijn onder andere in Kamerik proefvakken in de wegen mogelijk gemaakt om langjarig te meten hoe verschillende ophoogtechnieken zich gedragen.

Handleiding bodemdaling in projecten
Wanneer bodemdaling niet goed geborgd wordt tijdens een reconstructie kan dit tot onnodig hoge maatschappelijke kosten leiden. Sweco heeft daarom in samenwerking met het KBF een breed toepasbare handleiding voor bodemdalingsbestendige projecten uitgewerkt. Voor dit traject zijn twee werksessies georganiseerd waarbij een brede alliantie van projectleiders, adviseurs en programmamanagers aanwezig was om de handleiding voor bodemdaling in projecten van feedback en aanvullingen te voorzien. Deze punten zijn vervolgens vertaald en verder uitgewerkt in de definitieve handleiding. De handleiding geeft overzichtelijke handvaten en een stapsgewijze aanpak om op juiste wijze rekening te houden met bodemdaling in je project.

Problemen met boven- en ondergrondse infrastructuur raken vooral overheden en bewoners. Het leidt tot een lagere kwaliteit van de openbare ruimte en incidenten zoals gasexplosies of het uitvallen van nutsvoorzieningen. Vandaar dat ook nutspartijen belangrijke partijen zijn om bij reconstructies en nieuwbouw goede afspraken mee te maken. Nutspartijen hebben zelf ook te maken met grote vervangingsopgaven. Voor nieuwbouw- of herontwikkelingslocaties is de afstemming met ontwikkelaars en aannemers essentieel. Zowel aan de voorkant van het proces als tijdens het ontwerp en de uitvoeringsfase.

Er wordt mede vanuit de Regio Deal veel langjarig onderzoek gedaan naar de mogelijkheden van nieuwe technieken om schade aan boven- en ondergronds infrastructuur te voorkomen en/of te beperken. Deze kennis komt de komende jaren vrij en zal actief moeten worden uitgerold. 

Er blijken in de praktijk nog veel vragen over de werking van deze systemen te bestaan, bijvoorbeeld als het gaat om beheer en onderhoud. Daarnaast ligt er de opgave om tot betere afstemming te komen met de nutspartijen over de aanleg van kabels en leidingen. Gezamenlijk zullen ook nieuwe manieren van werken moeten worden ontwikkeld vanwege de energieopgave en klimaatadaptatie.